O tematyce Żołnierzy Wyklętych trudno mówić jako o czymś nowym. O ile jednak wzrostowi popularności Wyklętych towarzyszy w ostatnich latach proporcjonalny skok w dziedzinie badań, dyskusji kompetentnych historyków i mniej kompetentnych ideologów, o tyle dużo wolniejszy jest przyrost narzędzi edukacyjnych i popularyzatorskich. Aby wesprzeć nauczycieli, dydaktyków akademickich, animatorów muzealnych, instruktorów harcerskich, trenerów NGO itp. realizowany jest projekt Wil3 Szlak. W jego ramach powstały dotychczas dwie gry na temat Żołnierzy Wyklętych, a do końca listopada powstanie trzecia. Wszystkie gry są/będę dostępne za darmo jako otwarte zasoby edukacyjne, można więc śmiało z nich korzystać a nawet – modyfikować i udoskonalać.
Wil3 Szlak to trzy gry o żołnierzach Wyklętych: „Obława”, „Łów” oraz „Wataha”. Pierwsza z nich to gra negocjacyjna, druga – paragrafowa online, zaś ostatnia – planszowa do samodzielnego wydruku (print & play).
Projekt realizowany jest pod egidą Ośrodka Pamięć i Przyszłość z Wrocławia.
Gry zawsze spoko
Wszyscy jesteśmy przyzwyczajeni do wykładów, prezentacji, ćwiczeń, odczytów, apeli i podobnych form kształcenia. Tymczasem największy potencjał angażowania uczestnika, a przez to lepszego zrozumienia treści mają… gry. Gry poważne (serious games) czy kształcenie oparte na grach (game-based learnig) to w Polsce stosunkowo nowe rozwiązania, choć wykorzystywane już z powodzeniem w kształceniu menedżerów, czy na uczelniach. Nie bez powodu: dają szansę praktycznego kontaktu z zagadnieniem, możliwość popełnienia błędu, umożliwiają doświadczenie tego jak działają procesy np. w firmie, przy zarządzaniu projektem, w czasie negocjowaniu umów międzynarodowych, przy wdrażaniu zrównoważonego rozwoju w organizacji, przy tworzeniu i realizacji strategii marketingowej w firmie etc. Tym razem gry zostały zaprzężone do misji popularyzowania tematyki podziemia antykomunistycznego po II wojnie światowej.
Istotą gier przygotowanych w ramach projektu Wil3 Szlak jest intencja zaciekawienia graczy Żołnierzami Wyklętymi, przez to zachęta do dalszych, własnych już poszukiwań, a w efekcie – wyrobienie krytycznego stosunku do nacechowanych emocjonalnie lub ideologicznie treści dostępnych w mediach.
„Obława” – oczywiście na wilki
…ale jeszcze okaże się kto kogo. „Obława” jest grą negocjacyjną w której gracze, korzystając z dostępnych sobie informacji, rekwizytów, ale przede wszystkim własnej kreatywności, usiłują przekonać do swoich racji innych graczy. W tej grze zmagają się nie tylko trzy drużyny: podziemie antykomunistyczne, funkcjonariusze komunistyczni oraz ludność cywilna, ale także… poszczególni gracze między sobą. Punktacja prowadzona jest bowiem zespołowo oraz indywidualnie: swoje unikalne cele do osiągnięcia mają zarówno drużyny, jak i poszczególni gracze. Bywa, że cele gracza i jego macierzystej drużyny są rozbieżne; bywa, że macierzystą drużyną okazuje się nie w której gracz rozpoczyna grę… niespodzianek i zwrotów akcji jest naprawdę sporo do ostatniej minuty gry. Gra zlokalizowana jest w październiku 1946 r., a gracze wcielają się w historyczne postacie takie ja np. „Zapora”, „Żelazny”, „Sęp”, „Tabor”, „Łupaszko” czy S. Radkiewicz, R. Romkowski, M. Spychalski, F. Jóźwiak.
Gra przeznaczona jest dla grup od 10 do 31 osób, trwa 2-2,5 godziny i jedyne czego wymaga to przeczytanie przez prowadzącego (ale tylko prowadzącego, żeby uniknąć spoilerów) instrukcji, wydrukowania materiałów i zapewnienia miejsca do gry: może być to nie tylko sala szkolna, ale też polana w lesie, fragment parku czy nawet szkolne boisko. Rozgrywkę kończy omówienie prowadzącego, na podstawie wskazówek z instrukcji do gry.
Wszystkie materiały do „Obławy” można znaleźć na wil3szlak.pl/oblawa
Na „Łów” wyruszają wilki
…ale w każdej chwili same mogą być łowione – wystarczy jedna, błędna decyzja. „Łów” jest grą paragrafową, dostępną online za pośrednictwem PC lub urządzenia mobilnego, w której gracz wciela się w postać komendanta „Szarego” czyli kpt. Antoniego Hedy – legendarnego dowódcy podziemia na kielecczyźnie. Na poziomie fabuły gra opowiada o wydarzeniach z przełomu wiosny i lata 1945 r. w tym o rozbiciu kieleckiego więzienia. Gracz może akcję tę przeprowadzić, nie przeprowadzić, lub przeprowadzić w inny sposób niż zrobił to „Szary”. Po drodze pojawi się jeszcze kilka innych dylematów do rozstrzygnięcia: walczyć? Ujawnić się? Konspirować dalej? Jaki los sądzić zatrzymanym ubekom? Skąd wziąć pieniądze na akcję? Oraz wiele, wiele innych. W grze dostępnych jest kilkanaście zakończeń w tym jedno zgodne z przebiegiem historycznym.
Rozgrywka trwa od 1 do 40 minut, w zależności – co oczywiste – od trafności podejmowanych wyborów.
Materiały do „Łowu” udostępnione są na wil3szlak.pl/low
Nadciąga wilcza „Wataha”
…choć na razie kluczy a ostatecznie pojawi się pod koniec listopada br. „Wataha” to gra planszowa dla 2-4 osób, w której gracze zmierzą się z dowodzeniem i procesami okołodowódczymi w leśnym oddziale podziemia antykomunistycznego. W grze uwzględnione będą takie aspekty jak: wyszkolenie i uzbrojenie, zaplecze wywiadowcze i kontrwywiadowcze, zabezpieczenie kwatermistrzowskie, działania propagandowe, łączność, transport itp. Gracze będą musieli nie tylko podejmować decyzje o balansie między walką zbrojną, a ujawnieniem się swojego oddziału, ale także zadbać o bezpieczeństwo swoje, jako dowódcy.
Szczegóły gry znane będą po publikacji materiałów na wil3szlak.pl/wataha, co będzie mieć miejsce pod koniec listopada br.
Zachęcamy zatem do wejścia na kręty Wil3 Szlak, przeżycia przygody i – last but not east – refleksji.
Słowa kluczowe: edukacja, gry, pamięć, patrioci, planszówki, polecamy, wataha, wil3szlak, zabawa, Żołnierze wyklęci